De Bengaalse kat, afgekort tot Bengaal, staat letterlijk dicht bij de natuur. Dit bijzondere kattenras bruist van het temperament, een erfenis van zijn directe voorouder: de Bengaalse tijgerkat. Daarmee is het feitelijk ontstaan uit een hybride kruising tussen twee verschillende diersoorten.
Korte samenvatting
De Bengaal is ontstaan uit selectief fokken van gedomesticeerde (het tam maken van) huiskatten met wilde katten; de Bengaalse tijgerkat. Dit geeft de Bengaal een uniek uiterlijk, maar ook een stevig karakter en nog veel natuurlijke instincten die horen bij wilde katten. De exotische Bengaal is daarom een opvallende verschijning, maar niet voor iedereen geschikt.
Voor- en nadelen van de Bengaal
Bengalen zijn fascinerende katten, zowel van binnen als buiten. Het excentrieke vachtpatroon en de algehele lichaamsbouw maken de Bengaal aantrekkelijk om te zien. In karakter vertonen ze nog veel natuurlijke aanleg, dit maakt het leven met een Bengaal in huis nooit saai. Ze zijn uitzonderlijk aanwezig, inventief, nieuwsgierig, vocaal en sociaal. Goede fokkers van dit ras proberen naar een temperament dat handelbaar is.
Bengalen vanaf de vijfde generatie worden als tam beschouwd en zijn daarmee geschikt als huisdier. Wel moet men er rekening mee houden dat ze hun wilde voorouders nog niet verloochenen. Bengalen blijven pittig, avontuurlijk en niet altijd meegaand. Met soortgenoten gaan ze wisselend om, maar hebben een duidelijke voorkeur voor katten met een soortgelijk temperament als hen. De Bengaalse kat is daarom niet vanzelfsprekend een match met andere huisdieren.
Uiterlijke kenmerken Bengaalse katten
Bij de ontwikkeling van de Bengaal had men een duidelijk doel voor ogen: een ras met de uiterlijke kenmerken van een wilde kat, maar het karakter van een gedomesticeerde huiskat. De Bengaal vertoont daarom veel overeenkomsten met z’n wilde voorouder, de Bengaalse tijgerkat. Bengalen zijn sierlijk, atletisch en krachtig gebouwd, staat hoog op de benen en hebben een relatief klein, fijn hoofd.
Ze zijn middelgroot te noemen, met een gewicht op volwassen leeftijd van ongeveer 6 kilo. De amandelvormige ogen zijn groen of blauw en combineren prachtig bij de vachtkleur. Het vachtpatroon maakt dit ras uniek. Net als zijn wilde voorouder is de Bengaal vaak “spotted,” met cirkels en stippen in verschillende kleuren over het hele lichaam. De aftekening variëren van lichtbruin tot zwart, de basiskleur mag in een tint tussen crème tot donker oranje. Bengalen kunnen bovendien zogenaamde rozetten hebben in hun vachtpatroon, waardoor nog een derde kleurschakering aan het vlekkenpatroon wordt toegevoegd.
Persoonlijkheid en karakter
De Bengaal mag gerust een oertype genoemd worden, met een persoonlijkheid dat nog dicht bij de natuur staat. Het is een zeer actief ras met een hoge bewegingsbehoefte. Ze vinden het heerlijk om buiten te zijn. Een grote kattenren in de tuin is dus ideaal.
Ook vragen ze veel mentale stimulans. Bengalen zijn intelligent, onderzoekend en sociaal. Dit uiten ze graag door onderling te spelen en verkennen, maar de mensgerichte Bengaal leent zich ook voor clickertraining. Hoe dan ook hebben ze het nodig om mentaal bezig gehouden te worden, wel of niet met speeltjes, nieuwe uitdagingen of gezelschap van andere katten. Toch zijn het geen allemansvrienden naar alle huisdieren. De Bengaal kan wat overheersend zijn en in conflict komen met andere katten. Een goede socialisatie en de juiste match op karakters is belangrijk om problemen te voorkomen.
Verzorging van Bengaalse katten
Bengalen zijn lichamelijk een gezond ras zonder specifieke verzorging. De vachtverzorging doet de Bengaal grotendeels zelf, wel kan hij in de ruiperiode zorgen voor dwarrelende haren die in het meubilair blijven steken. Krabpalen en speelgoed zijn onmisbaar om een Bengaal tevreden te houden. Dit zorgt ervoor dat hij z’n energie kwijt kan en tegelijkertijd geprikkeld wordt. Een verveelde Bengaal kan dit uitleven op het interieur, dus voldoende mentale stimulans in de leefomgeving is een must. Daarnaast dienen de oren, ogen en nagels van de Bengaalse kat geregeld gecontroleerd te worden tijdens een algemene gezondheidscheck.
Beweging en speelsheid
Bengalen zijn zeer actief en maken graag meters. Hun behoefte aan beweging, spelen en ontdekken moet voldoende vervuld worden in en om het huis. Hij klimt, springt en kruipt graag overal waar dit ook maar enigszins kan, is dol op krabpalen en speelgoed, en op z’n eigenaren! Bengalen zijn intelligente katten die graag in contact staan met mensen. Dit maakt ze zeer geschikt voor clickertraining, een positieve opvoedmethode waar hij nieuwe kunstjes kan leren. Dit voorziet in z’n behoefte voor mentale stimulans en houdt hem tevreden. Een Bengaal die zich verveelt vanwege te weinig prikkels of uitdaging kan probleemgedrag gaan vertonen. Om de Bengaalse kat op een veilige manier aan z’n beweging te laten voldoen is een afgezette tuin of balkon noodzakelijk. De nieuwsgierige aard van de Bengaal kan hem zonder deze begrenzing in onveilige situaties brengen.
Geschiedenis van Bengaalse katten
Er zijn diverse pogingen gedaan om gedomesticeerde (tam maken van) katten te kruisen met hun wilde soortgenoten. De Bengaal is een resultaat van zo’n poging. Zowel in Engeland als de Verenigde Staten werden kruisingen gedaan tussen huiskatten en de Aziatische luipaardkat, al was het beginnen van een succesvol fokprogramma een uitdaging. Omdat het een hybride betreft tussen twee diersoorten, is de kans op onvruchtbaarheid bij de nakomelingen groot. In Groot-Brittannië werd in 1889 melding gemaakt van een kruising tussen de Bengaalse tijgerkat en een huiskat, eigendom van de kunstenaar Harrison William Weir. In de jaren 60 deed Jean S. Mill een serieuze poging tot een fokprogramma, als wetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit UC Davis in Californië, Amerika.
Behalve de zogenaamde huis- tuin en keukenkatten, beter bekend als de Amerikaanse korthaar, werd in het fokprogramma gebruikgemaakt van de Abessijn en de Egyptische Mau. Vooral de Mau had veel zichtbare invloed vanwege het opvallende vlekkenpatroon van de vacht. Om tot een gedomesticeerd ras te komen met het karakter van een tamme kat en het uiterlijke van het wilde type, werd er telkens teruggefokt op de huiskatten.
In 1983 werd het ras erkend door The International Cat Association (TICA). In 1999 volgde ook erkenning van de Fédération Internationale Féline, welke vooral in Europa een belangrijk orgaan is. De hedendaagse Bengaal is raszuiver en voldoet aan meerdere regels. Zo worden ze pas vanaf de vijfde generatie als tam beschouwd, en daarmee geschikt als huisdier. Fokkers beschikken soms over dieren uit eerdere generaties, deze mogen vanaf de derde generatie worden uitgebracht op tentoonstellingen. Een Bengaal beneden deze vijf generaties wordt in Nederland beschouwd als exotisch dier. Dit komt met een specifieke wetgeving voor het houden als huisdier.
Gezondheidsproblemen
De Bengaalse kat is één van de rassen die vatbaar is voor hypertrofische cardiomyopathie, HCM. Goede fokkers laten hun poezen en katers onderzoeken op deze aandoening met behulp van een hartecho. Zo kunnen lijders op tijd worden uitgesloten van het fokprogramma en is de kans kleiner op kittens met HCM. Daarnaast zijn Bengalen kwetsbaar voor bloedarmoede door Pyruvaatkinase Deficiëntie (PKDEF) en komt de erfelijke oogafwijking PRA (Progressieve Retina Atrofie) voor in het ras. PRA kan voor blindheid zorgen. De eerste generaties van de Bengaalse kat hebben een verhoogde kans om onvruchtbaar te zijn. Vooral katers uit de eerste drie generaties slagen er vaak niet in zich voort te planten.
Opvoeden en socialiseren
Socialisatie is van groot belang bij een Bengaal. Zijn sterke karakter en hoge intelligentie, vragen om een gedegen opvoeding. Voor een goede omgang met andere huisdieren is het een groot voordeel als de Bengaal dit van jongs af aan gewend is. Dit onverschrokken ras kan dan prima wennen aan de omgang met honden of andere katten.
Een allemansvriend kunnen we de Bengaal niet noemen. Voor een evenwichtig temperament is de socialisatie met mensen daarom belangrijk, maar dit ras zal altijd een voorkeur houden voor z’n eigen mensen. Een belangrijke factor in de opvoeding is zijn tomeloze energie. Als de Bengaal als kitten leert hoe hij deze kan en mag uiten, kan probleemgedrag op latere leeftijd voorkomen worden. Door gebruik te maken van een uitdagende omgeving, voldoende bewegingsruimte en interactief speelgoed kan hij zijn energie goed kwijt. Toch moet men er rekening mee houden dat een jonge Bengaal meer dan eens zelf op onderzoek uitgaat. Bijvoorbeeld in de gordijnen of dwars over het meubilair. Wie een Bengaalse kat in huis heeft, zal snel leren dat deze kat zijn wilde haren nooit geheel zal verliezen. Een consequente opvoeding en voldoende uitdaging kan er wel voor zorgen dat er een goede balans ontstaat in zijn ondeugende streken en het leven binnenshuis.
Geschikt voor beginners?
Vanwege zijn sterke karakter is de Bengaal geen typische kat voor beginners. Bengaalse katten zijn aanwezig, energiek en hebben veel sturing nodig. Wie is toegewijd om de kat op dagelijkse basis bezig te houden en voldoende beweging te geven, heeft aan de Bengaal een eersteklas clown die zorgt voor leven in de brouwerij. Maar zijn ondeugende streken vergen veel geduld, kennis, tijd en aandacht. Vooral in zijn jonge jaren is de Bengaalse kat een handenbinder waar niet elke beginner tegen opgewassen is. Een goede fokker vertelt graag meer over het karakter van dit exotische ras, en/of dit passend is binnen het gezin.
Wat kost een Bengaal?
Bengalen zijn redelijk zeldzaam, gewild en niet gemakkelijk te fokken. Dit maakt dat ze in aanschaf relatief duur zijn. Voor een Bengaal als huiskat, dus zonder de mogelijkheid om er mee te fokken, betaalt men gemiddeld 900 tot 1200 euro. De juiste fokker investeert in het fokken met gezonde ouderdieren, de juiste socialisatie van de kittens en de selectie van nieuwe eigenaren die weten wat dit buitengewone ras inhoudt. Een Bengaal aanschaffen is daarom een grote stap met vaak een flinke wachttijd. Vergeet ook niet de bijkomende kosten voor bijvoorbeeld een dierenarts (inenting, gezondheidscontrole etc.) kattenmand, speeltjes, krabpaal, een buitenren en natuurlijk voer.
Kun je de Bengaal een thuis bieden?
Is de Bengaal een kattenras naar je hart? Veel mensen raken verliefd op het unieke uiterlijk van dit ras, z’n fascinerende geschiedenis en uitgesproken karakter. Een Bengaalse kat kopen is echter niet iets om licht over te denken. De kat vraagt veel, zowel in aandacht, tijd, verzorging en dagelijkse training en beweging. Veel fokkers van de Bengaal zijn daarom streng in de selectie voor nieuwe eigenaren. Wie eenmaal is overtuigd van de mooie eigenschappen van de Bengaal heeft er echter een gouden maatje aan. Zoek daarom altijd naar een Bengaal kitten via een verantwoorde fokker die met stamboom werkt.
